Στην εργαλειοθήκη του EUTOPIA-TRAIN (2023) αναφέρεται ότι: “Ο όρος επιστήμη των πολιτών παρουσιάζει πολλαπλές καταβολές. Παρατηρείται για πρώτη φορά τη δεκαετία του 1990 από τον Rick Bonney (ΗΠΑ, ορνιθολόγος) και τον Alan Irwin (Ηνωμένο Βασίλειο, κοινωνιολόγος). Οι ερμηνείες τους παρουσιάζουν δύο έννοιες ή σκέλη της επιστήμης των πολιτών. Το πρώτο σκέλος, από τον Irwin, δίνει έμφαση στην διάσταση εκδημοκρατισμού της επιστήμης των πολιτών. Τονίζει την ευθύνη της επιστήμης απέναντι στην κοινωνία, μέσω τις οποίας τα άτομα μπορούν να συμμετέχουν στην επιστημονική έρευνα με πολλούς τρόπους. Στο άλλο άκρο του φάσματος βρίσκεται η στενή χρήση του όρου από τον Bonney, ο οποίος ορίζει την επιστήμη των πολιτών ως μια προσέγγιση για τη συλλογή δεδομένων με αποτελεσματικό κόστος. Στην τελευταία αυτή προσέγγιση, οι παρατηρήσεις μεγάλου όγκου συλλέγονται με στόχο να εξυπηρετήσουν τους σκοπούς ενός επιστημονικού εγχειρήματος, παρά τη συνδημιουργία γνώσης με την κοινωνία.

Ωστόσο, η έννοια της ΕτΠ δεν αποτελεί κάτι καινούργιο στην ιστορία της επιστημονικής έρευνας. Αν εξετάσουμε την ιστορία της σύγχρονης επιστήμης, θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε τους πρώτους ερασιτέχνες επιστήμονες ως “επιστήμονες-πολίτες”. Οι ερασιτέχνες επιστήμονες πραγματοποιούσαν έρευνα στον ελεύθερο χρόνο τους από το σαλόνι τους, χωρίς να ανήκουν σε κάποιο επίσημο ακαδημαϊκό ίδρυμα ή χωρίς να αναγνωρίζονται επίσημα ως επιστήμονες. Για παράδειγμα, η Caroline Herschel ανακάλυψε το 1786 έναν κομήτη, που ονομάστηκε “Caroline”, μελετώντας μόνη της τον ουρανό. Χρόνια αργότερα, έγινε η πρώτη γυναίκα επιστήμονας στην Αγγλία στη Βασιλική Εταιρεία Αστρονομίας (Εutopia-tain, 2023, p.10).

Η Ευρωπαϊκός Οργανισμός για την Επιστήμη των Πολιτών, προσφέρει ένα σύνολο δέκα αρχών² που προσδιορίζουν την ΕτΠ (ECSA, 2015), όπως φαίνεται παρακάτω:

1. Οι δράσεις της ΕτΠ εμπλέκουν ενεργά τους πολίτες σε επιστημονικές προσπάθειες που δημιουργούν νέα γνώση ή κατανόηση της υπάρχουσας γνώσης. Οι πολίτες μπορούν να συνεισφέρουν ως συνεργάτες ή ως επικεφαλής της δράσης αποκτώντας έτσι ουσιαστικό ρόλο στην διαδικασία αυτή.
2. Οι δράσεις της ΕτΠ προσφέρουν γνήσια επιστημονικά αποτελέσματα. Για παράδειγμα, μπορούν να δώσουν απαντήσεις σε ένα ερευνητικό ερώτημα ή να ενημερώσουν για δράσεις διατήρησης, διαχειριστικές αποφάσεις ή για την περιβαλλοντική πολιτική.
3. Τόσο οι επαγγελματίες επιστήμονες όσο και οι επιστήμονες-πολίτες επωφελούνται από τη συμμετοχή τους. Τα οφέλη μπορεί να περιλαμβάνουν τη δημοσίευση ερευνητικών αποτελεσμάτων, ευκαιρίες μάθησης, προσωπική ευχαρίστηση, κοινωνικά οφέλη, προσωπική ικανοποίηση μέσω της συμβολής σε επιστημονικές αποδείξεις π.χ. για την αντιμετώπιση τοπικών, εθνικών και διεθνών ζητημάτων, και μέσω αυτού, τη δυνατότητα επηρεασμού της πολιτικής.
4. Οι επιστήμονες-πολίτες μπορούν, εφόσον το επιθυμούν, να συμμετέχουν σε πολλαπλά στάδια της επιστημονικής διαδικασίας. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει την ανάπτυξη του ερευνητικού ερωτήματος, το σχεδιασμό της μεθόδου, τη συλλογή και ανάλυση δεδομένων και την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων.
5. Οι επιστήμονες-πολίτες λαμβάνουν ανατροφοδότηση από το έργο. Για παράδειγμα, στον τρόπο που χρησιμοποιούνται τα δεδομένα τους και στο είδος των  αποτελεσμάτων της έρευνας σε πολιτικο-κοινωνικό επίπεδο.
6. Η ΕτΠ θεωρείται μια ερευνητική προσέγγιση όπως κάθε άλλη, με περιορισμούς και προκαταλήψεις που πρέπει να λαμβάνονται υπόψη και να ελέγχονται. Ωστόσο, σε αντίθεση με τις παραδοσιακές ερευνητικές προσεγγίσεις, η ΕτΠ παρέχει την ευκαιρία για μεγαλύτερη συμμετοχή του κοινού και εκδημοκρατισμό της επιστήμης.
7. Τα δεδομένα και τα μετα-δεδομένα των έργων της ΕτΠ διατίθενται στο κοινό και, όπου είναι δυνατόν, τα αποτελέσματα δημοσιεύονται σε μορφή ανοικτής πρόσβασης. Η κοινή χρήση δεδομένων μπορεί να γίνει κατά τη διάρκεια ή μετά το έργο, εκτός εάν υπάρχουν ζητήματα ασφάλειας ή προστασίας της ιδιωτικής ζωής που το εμποδίζουν.
8. Η συνδρομή των επιστημόνων-πολιτών αναγνωρίζεται στα αποτελέσματα και τις δημοσιεύσεις του έργου.
9. Τα προγράμματα της ΕτΠ αξιολογούνται ως προς την επιστημονική τους παραγωγή, την ποιότητα των δεδομένων, την εμπειρία των συμμετεχόντων και τον ευρύτερο κοινωνικό ή πολιτικό τους αντίκτυπο.
10. Οι επικεφαλής των προγραμμάτων ΕτΠ λαμβάνουν υπόψη νομικά και ηθικά ζητήματα που αφορούν τα πνευματικά δικαιώματα, την πνευματική ιδιοκτησία, τις συμφωνίες ανταλλαγής δεδομένων, την εμπιστευτικότητα, την απόδοση και τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις κάθε δραστηριότητας.

Το κείμενο των 10 αρχών ΕτΠ είναι διαθέσιμο σε πολλές γλώσσες, συμπεριλαμβανομένης και της ελληνικής, σε μορφή αρχείου pdf. Μπορείτε να το συμβουλευτείτε σε αυτόν τον σύνδεσμο.