Εισαγωγή

Αυτή η ενότητα, με τίτλο “Οι πολίτες καινοτομούν για την υπεράσπιση της γλωσσικής ποικιλότητας”, εξετάζει τις μορφές υπεράσπισης της γλωσσικής ποικιλότητας από τους πολίτες υπό το πρίσμα των ψηφιακών τεχνολογιών, αναδεικνύοντας επιτυχημένες δράσεις πολιτών. Το μαθησιακό αυτό πακέτο αποτελείται από τρεις ενότητες: ενότητα 1 με τίτλο “Η τέχνη της υπεράσπισης”, ενότητα 2 με τίτλο “Η καινοτομία από τους πολίτες” και ενότητα 3 με τίτλο “Καινοτομία από τους πολίτες για την υπεράσπιση των γλωσσών: παραδείγματα επιτυχημένων δράσεων!“.

Περίληψη

Απαντώντας θετικά στο κάλεσμα του ευρωπαϊκού έργου BOLD για κοινωνική δράση, αυτή η ενότητα διερευνά πώς οι νέες τεχνολογίες έχουν ενισχύσει την ανάδειξη καινοτόμων μορφών υπεράσπισης κι ευαισθητοποίησης για την προστασία των γλωσσών από τους πολίτες. Μορφές υπεράσπισης στο ψηφιακό χώρο, γνωστές και ως ψηφιακή υπεράσπιση (digital advocacy), αποτελούν μια ανοιχτή και οικονομική ευκαιρία για την προώθηση ιδεών και δράσης με στόχο την συλλογική κινητοποίηση. Το γεγονός αυτό επιτρέπει στους πολίτες να επικοινωνούν άμεσα με τους φορείς άσκησης πολιτικής εξουσίας, τις Πολιτικές Αρχές και το ευρύ κοινό. Η σύνδεση της υπεράσπισης και της καινοτομίας από τους πολίτες είναι ζωτικής σημασίας για την ενίσχυση της ευαισθητοποίησης για κοινωνικά ζητήματα και την ενεργό συμμετοχή των πολιτών, ιδίως στο πλαίσιο της παγκοσμιοποίησης. Επιτυχημένες δράσεις για την υπεράσπιση των γλωσσών είναι αποτέλεσμα της καινοτομίας από πολίτες, που επιτελούν έναν κοινωνικό σκοπό και που ενδυναμώνει τα άτομα και τις κοινότητες που συμμετέχουν.

Σκοπός

Η ενότητα αυτή σκοπεύει να διερευνήσει και να διευρύνει τις τρέχουσες αντιλήψεις σχετικά με τις έννοιες της υπεράσπισης και της καινοτομίας πολιτών, εστιάζοντας σε περιπτώσεις καινοτομίας για την υπεράσπιση της γλωσσικής ποικιλότητας, ψηφιακά υποβοηθούμενες. Παρουσιάζοντας μια επισκόπηση του τρόπου με τον οποίο λειτουργούν τα έργα ψηφιακής υπεράσπισης και καινοτομίας από πολίτες, η ενότητα αυτή θα αμβλύνει τις γνώσεις των χρηστών σε αυτό το θέμα.

Συγγραφείς

Σοφία Παπατσίμπα, Στεφανία Οικονόμου, Κατερίνα Ζούρου

Μαθησιακά αποτελέσματα

Με την ολοκλήρωση αυτής της ενότητας οι συμμετέχοντες θα είναι σε θέση να

να μάθουν περισσότερα για την έννοια της υπεράσπισης (advocacy) και την αξία της για τη συμμετοχή των πολιτών,
να κατανοήσουν τις ψηφιακές μεθόδους υπεράσπισης ,
να εξοικειωθούν με την έννοια της καινοτομίας από πολίτες (grassroots innovation),
να μάθουν περισσότερα για επιτυχημένες πρωτοβουλίες καινοτομιών των πολιτών για τη υπεράσπιση της γλωσσικής ποικιλότητας.

Ομάδες-στόχοι

Αυτή η ενότητα είναι ανοιχτή σε κάθε ενδιαφερόμενο άτομο που επιθυμεί να μάθει περισσότερα για τις καινοτομίες πολιτών για την υπεράσπιση της γλωσσικής ποικιλότητας. Εξυπηρετεί ιδιαίτερα τους σκοπούς κατάρτισης των εξής ατόμων:

Φοιτητές πανεπιστημίων στον τομέα της εκπαίδευσης και των επιστημών της μάθησης: η ενότητα αυτή θα συμβάλλει καθοριστικά στους φοιτητές που αποκτούν πτυχίο και/ή μεταπτυχιακό τίτλο σπουδών σε οποιονδήποτε τομέα σχετικό με την εκπαίδευση. Η ενότητα υποστηρίζει τους φοιτητές στην πλοήγηση στο πεδίο της υπεράσπισης και της καινοτομίας από πολίτες και στην κατανόηση της κοινωνικής τους σημασίας και αξίας.
Οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών (ΟΚΠ): η ενότητα αυτή θα προσφέρει σε άτομα που εργάζονται στον τομέα της κοινωνίας των πολιτών μια συγκεκριμένη άποψη σχετικά με τη υπεράσπιση και την καινοτομία από πολίτες, συνδέοντας τις έννοιες αυτές με τις δυνατότητές τους να ενισχύσουν τη συμμετοχή των πολιτών.

Δομή

Ενότητα 1: Εξετάζει την έννοια της “υπεράσπισης” στην εποχή των μέσων μαζικής ενημέρωσης και της τεχνολογίας, για να αναδείξει την κοινωνική της σημασία για την προώθηση του γλωσσικού πλουραλισμού και την προστασία της γλώσσας.
Ενότητα 2: Φωτίζει τις έννοιες του κοινωνικού ακτιβισμού και της κοινωνικής καινοτομίας, αναδεικνύοντας έτσι τον ισχυρό αντίκτυπο και τη σημασία τους για την επίτευξη του κοινωνικού μετασχηματισμού.
Ενότητα 3: Παρουσιάζει επιτυχημένες δράσεις από πολίτες που καινοτομούν για τη γλωσσική υπεράσπιση, ώστε να ενημερώσει τους αναγνώστες για την προστιθέμενη αξία της καινοτομίας από πολίτες για έναν κοινό σκοπό.

Διάρκεια

2 ώρες

Υλικά και πόροι

Για την δημιουργία της ενότητας αυτής χρησιμοποιήθηκαν διάφορες πηγές:

Μελέτες και εκθέσεις που έχουν εκδοθεί από μελετητές και φορείς χάραξης πολιτικής,
Επεξηγηματικά βίντεο,
Οδηγούς χρήσης, και
Διαγράμματα και γραφήματα για την ενίσχυση της οπτικοποίησης.

Ενότητα 1: Η τέχνη της υπεράσπισης

Η συμμετοχή των πολιτών σε δράσεις που διαμορφώνουν την πολιτική και την λήψη αποφάσεων έχει αυξηθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια (Roberts, 2004). Σε δημοκρατικές κοινωνίες, η τάση αυτή αποτελεί θρίαμβο της κοινωνίας των πολιτών, καθώς ενθαρρύνει τους πολίτες να συμμετέχουν ενεργά στις δημοκρατικές διαδικασίες και να ασκούν τα δικαιώματα του πολίτη και την αίσθηση του ανήκειν σε μια κοινότητα. Με ποιους τρόπους έχει όμως αυξηθεί η συμμετοχή αυτή των πολιτών τον τελευταίο καιρό;

Η ανάδειξη των ψηφιακών τεχνολογιών και η ευρεία χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης έχουν επηρεάσει με την σειρά τους έντονα την κοινωνική συμμετοχή στη λήψη αποφάσεων, μετατρέποντας τους πολίτες σε σημαντικούς παράγοντες αλλαγής περισσότερο από ποτέ άλλοτε. Ειδικότερα, η αμεσότητα και η ευθύτητα του τρόπου λειτουργίας των μέσων κοινωνικής δικτύωσης έχουν παροτρύνει την ενεργό συμμετοχή, η οποία αποτελεί αφορμή για πολυάριθμες πρωτοβουλίες πολιτών. Ως αποτέλεσμα, η ψηφιακά υποβοηθούμενη συμμετοχή των πολιτών έχει επίσης συνδράμει θετικά στην αναδιαμόρφωση των παγιωμένων εννοιών και αντιλήψεων για τη σημασία της υπεράσπισης.

Ενώ μπορούμε να σκεφτούμε μια πληθώρα προσεγγίσεων και ορισμών για την υπεράσπιση το πλαίσιο στο οποίο λαμβάνει χώρα μπορεί να μεταβάλει σημαντικά την αντίληψη και την πρακτική της από τους εμπλεκόμενους φορείς, ανάλογα με τον σκοπό που εξυπηρετεί (Gladkikh, Francis, and Scotia, 2010). Παρ’ όλα αυτά, επικρατεί η συναίνεση ότι η διαδικασία της υπεράσπισης δεν περιορίζεται σε μεμονωμένες δραστηριότητες, αλλά, αντίθετα, περιλαμβάνει μια σειρά διαδικασιών, αποτελούμενες από πληθώρα διαδικασιών και αποβλέποντας σε συγκεκριμένα αποτελέσματα (Bochenek, 2019).

1.1 Τι είναι η υπεράσπιση

Ως εκ τούτου, η υπεράσπιση συνεπάγεται πληθώρα ορισμών και εννοιολογήσεων, ανάλογα με το πλαίσιο στο οποίο χρησιμοποιείται.

Στην παρούσα ενότητα, ορίζουμε τη υπεράσπιση ως:

“Ανάληψη δράσης για τη δημιουργία αλλαγής” (Theirworld, 2022). Με απλά λόγια, η υπεράσπιση προσφέρει σε ομάδες ανθρώπων και κοινοτήτων ένα μέσο για να έκφρασης των ανησυχιών και των προβλημάτων που τους επηρεάζουν, προτρέποντάς να αντιτείνουν τα ζητήματα αυτά στο ευρύτερο κοινό. Από ιστορική άποψη, θα μπορούσενα υποστηριχθεί ότι η υπεράσπιση αποτελεί μια σκόπιμη προσπάθεια αμφισβήτησης των δομών και των σχέσεων εξουσίας σε μια κοινωνία, καθιστώντας την με αυτό τον τρόπο μια βαθιά πολιτική προσπάθεια (Gladkikh, Francis και Scotia, 2010).

Ο ορισμός των μορφών υπεράσπισης δεν αποτελεί μια εύκολη διαδικασία. Ο Bochenek (2019) προσφέρει μια εμπεριστατωμένη και συνοπτική κατηγοριοποίηση των μορφών υπεράσπισης, συγκεκριμένα:

– Εξωτερική υπεράσπιση: ο όρος αυτός ενσωματώνει όλες τις δραστηριότητες υπεράσπισης που στόχο έχουν να επηρεάσουν οποιουδήποτε εξωτερικού παράγοντα και δεσμέυονται με εξωτερικά ακροατήρια που αναζητούν υποστήριξη για μια συγκεκριμένη ιδέα ή κοινωνικοπολιτική κατάσταση (πχ, μοιράζοντας φυλλάδια για ένα κοινωνικό ζήτημα σε μια ομάδα στόχου (πολιτικοί).

– Δημόσια υπεράσπιση: προϋποθέτει συμμετοχή από το ευρύ κοινό ευαισθητοποιώντας το για ένα συγκεκριμένο ζήτημα, μέσα από πλήθος στρατηγικών (πχ μια ομιλία σε μια ανοιχτή συγκέντρωση σε δημόσιο χώρο).

– Ψηφιακή υπεράσπιση: περιλαμβάνει τη χρήση ψηφιακών τεχνολογιών και διαδικτυακού χώρου, όπως τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, για την ζύμωση του κοινού με ένα συγκεκριμένο ζήτημα.

Ομολογουμένως, οι νέες τεχνολογίες και η ψηφιακή επανάσταση έχουν προκαλέσει σημαντικό αντίκτυπο στη υπεράσπιση, καθιερώνοντάς την ως μία από τις πιο αποτελεσματικές και ευρέως αποδοτικές μορφές συμμετοχής σε δραστηριότητες υπεράσπισης (Figenschou και Fredheim, 2020).

Πώς όμως η τεχνολογία ενίσχυσε και δημιούργησε επανάσταση στην έννοια της υπεράσπισης; Αναμφισβήτητα, οι στρατηγικές υπεράσπισης που ενισχύονται από την τεχνολογία προσφέρουν μια χαμηλού κόστους, ανοιχτή και αποτελεσματική ευκαιρία για την προώθηση συγκεκριμένων ιδεών και αγώνων για συγκεκριμένους σκοπούς, η οποία επιτρέπει στους συνηγόρους να επικοινωνούν άμεσα με μέλη της πολιτικής, τις πολιτικές αρχές και το ευρύ κοινό (Figenschou and Fredheim, 2020).

Η ταχεία εξέλιξη, ο ρευστός χαρακτήρας και η πρόοδος των μέσων ενημέρωσης και της τεχνολογίας έχουν προσαρμόσει την υπεράσπιση στις επικείμενες αλλαγές, με σκοπό να συμβαδίσει με αυτές τις εξελίξεις. Η ταχεία διάδοση της πληροφορίας μέσω των πλατφορμών των μέσων ενημέρωσης μπορεί να επιταχύνει τη διανομή και να διευκολύνει τις δραστηριότητες της υπεράσπισης ταυτόχρονα. Σε αυτό το πλαίσιο, μπορούμε να υποστηρίξουμε ότι η ίδια η υπεράσπιση παγιώνει ακόμη περισσότερο την εμπλοκή και τη συμμετοχή των πολιτών και προωθεί την ενεργό πολιτότητα των ατόμων, δεδομένου ότι όλα τα μέλη της κοινότητας μπορούν συμπεριλαμβάνονται σε αυτήν (Sanfelici και Bilotti, 2022). Έτσι, οι πλατφόρμες μέσων ενημέρωσης παγιώνουν τη δημιουργία κοινότητας και δημιουργούν την αίσθηση του ανήκειν, όχι μόνο σε τοπική κλίμακα αλλά και σε υπερεθνικό, παγκόσμιο επίπεδο.

Τέλος, με απλούς όρους, θα μπορούσαμε να κατανοήσουμε την υπεράσπιση ως “επικοινωνία” (Thackeray and Hunter, 2010). Με τον ίδιο τρόπο που η επικοινωνία επιτρέπει στον πομπό να μεταφέρει ένα μήνυμα στον δέκτη, η υπεράσπιση και οι υποστηρικτές της επιχειρούν να περάσουν τα μηνύματά τους στο κοινό-στόχο τους. Επιπλέον, οι ψηφιακά ενισχυμένες δράσεις υπεράσπισης μπορούν να δώσουν φωνή σε υπο-εκπροσωπούμενες κοινότητες και άτομα, επιτρέποντάς τους να επικοινωνήσουν το μήνυμά τους με τους δικούς τους όρους και χρησιμοποιώντας τη δική τους γλώσσα. Με αυτόν τον τρόπο, προωθείται η ενεργός συμμετοχή στις πολιτικές υποθέσεις, ενώ ενισχύεται η πρωτοβουλία για δράση και ο ψηφιακός ακτιβισμός.

Μπορούμε όλοι να συμμετάσχουμε σε διάφορες μορφές υπεράσπισης;

Ναι! Καθεμία/ας από εμάς θα μπορούσε. Ένα άτομο μπορεί να συνηγορήσει όχι μόνο για ένα συλλογικό ζήτημα, πολιτικό ή κοινωνικό, αλλά και για ατομικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει στην καθημερινή του ζωή. Η εξέλιξη των μέσων μαζικής ενημέρωσης μπορεί να ενισχύσει τις φωνές τους και υποστηρίζοντας τα άτομα να αισθανθούν μέρος μιας διευρυμένης κοινότητας όπου μπορούν να ακουστούν αλλά και να βρουν παγκόσμιους συμμάχους σε χώρους που δεν είχαν ποτέ φανταστεί ότι θα μπορούσαν.

1.2 Το ευρύ φάσμα των δράσεων υπεράσπισης που ενισχύονται ψηφιακά

Η ψηφιακή υπεράσπιση δεν αφορά μόνο τη διάδοση συγκεκριμένων ιδεών στο μέσο προτίμησής τους. Τα τελευταία χρόνια, παρατηρείται αύξηση της βιβλιογραφίας σχετικά με τη χρήση της τεχνολογίας και της υπεράσπισης που διαμεσολαβείται από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, προσφέροντας ένα ευρύ φάσμα πλαισίων και διαφορετικών μελετών περίπτωσης που χρησιμοποιούνται από επαγγελματίες της υπεράσπισης που χρησιμοποιούν ψηφιακές πλατφόρμες (Johansson & Scaramuzzino, 2019).

Ας ανακαλύψουμε μαζί τις πιο δημοφιλείς από αυτές!

Εκστρατείες υπεράσπισης μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης

Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αποτελούν τον πιο εμφανή και ευρέως χρησιμοποιούμενο τρόπο υπεράσπισης για τις ομάδες πολιτών. Με βάση διάφορες μελέτες περιπτώσεων, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν αποδειχθεί πολύτιμο μέσο για την υπεράσπιση, λόγω της αμεσότητας και της προσέγγισης ενός ευρύτερου κοινού (Figenschou & Fredheim, 2020). Οι χρήστες μπορεί να ποικίλλουν, από μεμονωμένα άτομα έως κοινοτικές ομάδες, αλλά έχει παρατηρηθεί ότι και οι ΜΚΟ χρησιμοποιούν εκτενώς αυτές τις πλατφόρμες για να ενημερώνουν σχετικά με τις εξελίξεις στις δραστηριότητές τους και να προβάλλουν το περιεχόμενο ποικίλων μέσων, ενημερώνοντας το κοινό για τις στρατηγικές και τους στόχους τους σε επίπεδο υπεράσπισης. Σε ορισμένες περιπτώσεις, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν κατά κάποιο τρόπο αντικαταστήσει τις επίσημες ιστοσελίδες των οργανώσεων αυτών, καθώς προσφέρουν έναν διαδραστικό χώρο όπου μπορούν να μοιραστούν και να απαντηθούν οι ερωτήσεις του κοινού.

Επιπλέον, οι επιλεγμένες ομάδες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, όπως οι ομάδες του Facebook, επιτρέπουν στους χρήστες να επικοινωνούν μεταξύ τους και να οργανώνουν διάφορες κοινωνικές δραστηριότητες οικοδόμησης κοινότητας με πιο ελεγχόμενο τρόπο, διευκολύνοντας την ανταλλαγή απόψεων σε ιδιωτικά πλαίσια. Άλλες πλατφόρμες, όπως το Twitter, προωθούν μια πιο πολιτικά προσανατολισμένη υπεράσπιση, καθώς αρκετοί πολιτικοί και κυβερνητικοί φορείς έχουν προφίλ στην πλατφόρμα, παρέχοντας άμεση επαφή με τις δημόσιες αρχές και τους φορείς λήψης αποφάσεων (Figenschou & Fredheim, 2020).

Σε αυτό το πλαίσιο, έχει εμφανιστεί ο όρος “ακτιβισμός μέσω hashtag”, όπως αναδεικνύει το παράδειγμα που ακολουθεί:

“Ένα από τα πιο εμφανή πρόσφατα παραδείγματα είναι ο ρόλος που διαδραμάτισε ο ακτιβισμός των μέσων κοινωνικής δικτύωσης/hashtag στην ανάδυση του κινήματος “MeToo” με στόχο την ευαισθητοποίηση γύρω από τη σεξουαλική παρενόχληση και επίθεση. Ένα άλλο εξέχον παράδειγμα αποτελεί το hashtag BlackLivesMatter, το οποίο επέστησε την προσοχή στον σκοπό αυτό χρησιμοποιώντας πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης” (Paul, 2021).

Υπεράσπιση μέσα από πλατφόρμες δικτύωσης

Όλοι έχουμε ακούσει για ψηφιακές πλατφόρμες όπως το Change.org, το Avaaz ή το GetUp! Αυτές οι πλατφόρμες προωθούν σταθερά κοινωνικο-πολιτικούς σκοπούς που προάγουν τον διαδικτυακό ακτιβισμό. Επιτρέπουν στο κοινό να συμμετάσχει σε δραστηριότητες υπεράσπισης για έναν συγκεκριμένο σκοπό, αποτελώντας μέρος ενός ευρύτερου, διακρατικού δικτύου υπεράσπισης.

Υπεράσπιση πολυμέσων

Αρκετοί οργανισμοί, αλλά και ομάδες υπό την ηγεσία της κοινότητας, έχουν χρησιμοποιήσει διάφορα μέσα όπως βίντεο ή εικόνες για να εμπλέξουν το κοινό στην υπεράσπιση διαφόρων σκοπών. Από μεγάλες εταιρείες έως εθελοντικές ομάδες ακτιβιστών από τη βάση, η προώθηση ενός σκοπού μέσω των μέσων ενημέρωσης έχει αποδειχθεί μια πολύ επιτυχημένη μέθοδος υπεράσπισης στο ψηφιακό πεδίο.

1.3 Γλωσσική υπεράσπιση

Η υπεράσπιση εκτείνεται σε ένα πλήθος αιτιών και μπορεί να εκδηλωθεί με διάφορους τρόπους. Η παρούσα ενότητα, ωστόσο, στρέφει την προσοχή της σε μια συγκεκριμένη μορφή υπεράσπισης, δηλαδή τη γλωσσική υπεράσπιση. Τι συνεπάγεται όμως η γλωσσική υπεράσπιση;

Τοποθετημένη στο πεδίο του γλωσσικού ακτιβισμού, η γλωσσική υπεράσπιση περιλαμβάνει ποικίλες ακτιβιστικές πρωτοβουλίες που είναι αφιερωμένες κυρίως στη διατήρηση και την πολιτιστική διάδοση των μειονοτικών γλωσσών ή την εκμάθηση γλωσσών. Συνδέοντας τις έννοιες της υπεράσπισης, της εμπλοκής των πολιτών και του ανήκειν, μπορεί να υποστηριχθεί ότι οι ομάδες γλωσσικών ακτιβιστών δίνουν προτεραιότητα στην πολιτιστική ταυτότητα στις προσπάθειές τους (Walters & Lüthi, 2016).

Παρά τις θεσμικές προσπάθειες σε Ευρωπαϊκό επίπεδο για τη διαφύλαξη των γλωσσών και την προώθηση της γλωσσικής ποικιλότητας, τα απτά αποτελέσματα των ενεργειών αυτών δεν είναι άμεσα εμφανή. Καθώς εμβαθύνουμε σε αυτή την ενότητα, θα ανακαλύψουμε πολυάριθμες πρωτοβουλίες από τα κάτω, ενισχύοντας το επιχείρημά μας σχετικά με τη σημασία της υπεράσπισης και τη συσχέτισή της με την εμπλοκή και τη συμμετοχή των πολιτών. Διαπλέκοντας τη γλωσσική υπεράσπιση με τα ψηφιακά μέσα και τους ψηφιακούς πόρους, η εκπροσώπηση των κοινοτήτων και η ενίσχυση των φωνών τους μέσω της διαδικτυακής δράσης ανοίγει νέους δρόμους προς διερεύνηση.

Ενότητα 2: Καινοτομία από τους πολίτες (grassroots innovation)

Η σύνδεση των εννοιών της υπεράσπισης και των πρωτοβουλιών καθοδηγούμενων από τους πολίτες μας βοηθά να κατανοήσουμε την έννοια της καινοτομίας από πολίτες. Για να διαφωτίσουμε αυτή τη σύνδεση, θα ξεδιπλώσουμε την έννοια της καινοτομίας από τη βάση για να προσδιορίσουμε γιατί παίζει καθοριστικό ρόλο στη συμμετοχή και την εμπλοκή των πολιτών.

Για να συνδυάσουμε τους όρους “από τους πολίτες” και “καινοτομία”, ας εξετάσουμε τα δύο στοιχεία ξεχωριστά. Σε αυτήν την ενότητα προσεγγίζουμε την καινοτομία που προέρχεται από μια οργανωμένη προσπάθεια πολιτών, την οποία, χάριν της συζήτησής μας, μπορούμε να αναφέρουμε ως κίνημα πολιτών. Τι σημαίνει όμως αυτό με απλούστερους όρους;

2.1 Προέλευση και αποχρώσεις

Πληθώρα πηγών προσφέρουν ορισμούς για τα κινήματα πολιτών, περιγράφοντας τα θεμελιώδη χαρακτηριστικά και το πλαίσιό τους και εξηγώντας τους τρόπους με τους οποίους εκδηλώνονται μέσα σε διαφορετικά παγκόσμια, κοινωνικά και πολιτικά πλαίσια. Με απλούστερους όρους:

“Ένα κίνημα πολιτών είναι μια οργανωμένη προσπάθεια που αναλαμβάνουν ομάδες ατόμων σε μια δεδομένη γεωγραφική περιοχή που στόχο έχει να επιφέρει αλλαγές στην κοινωνική πολιτική ή να επηρεάσει ένα αποτέλεσμα, συχνά ενός πολιτικού ζητήματος. Αξιοποιώντας την συλλογική υποστήριξη σε τοπικό επίπεδο για να επιφέρουν πολιτικές αλλαγές σε τοπικό, περιφερειακό, εθνικό ή διεθνές επίπεδο, τα κινήματα βάσης θεωρούνται προσπάθειες από κάτω προς τα πάνω (bottom-up) και όχι από πάνω προς τα κάτω (top-down) – όπως ακριβώς φυτρώνει το γρασίδι. Σήμερα, τα κινήματα βάσης εργάζονται για να επηρεάσουν κοινωνικά ζητήματα όπως την φυλετική αδικία, τα αναπαραγωγικά δικαιώματα, την κλιματική αλλαγή, την εισοδηματική ανισότητα ή την οικονομικά προσιτή στέγαση” (Longley, 2020).

Από αυτόν τον ορισμό μπορούν να προκύψουν τα βασικά χαρακτηριστικά ενός κινήματος

βάσης:

Αποτελεί μια προσέγγιση από κάτω προς τα πάνω (bottom-up), υποδηλώνοντας ότι η κίνηση ξεκινά από τα άτομα ή τις κοινότητες και προχωρά προς τα πάνω, προς τους θεσμούς και τις αρχές.
Τα θέματα που καλύπτονται κυμαίνονται από πρωτοβουλίες μικρής κλίμακας σε μικρής εμβέλειας, τοπικό επίπεδο έως ευρύτερα παγκόσμια ζητήματα.
Εκτός από την ευαισθητοποίηση και τον διαφωτισμό συγκεκριμένων θεμάτων που αντιμετωπίζουν, τα διεθνικά κινήματα πολιτών προσπαθούν να επηρεάσουν ενεργά τους κυβερνητικούς και θεσμικούς φορείς, με στόχο να επιφέρουν κοινωνικές αλλαγές στους αντίστοιχους τομείς δράσης τους.

Μπορεί όμως μια πρωτοβουλία από τους πολίτες να επιφέρει την καινοτομία; Σίγουρα μπορεί!

Η δύναμη των κινημάτων καινοτομίας από πολίτες αποδεικνύεται ένα κρυμμένο διαμάντι, δεδομένου ότι χρησιμοποιεί συχνά παραγνωρισμένους ή αντισυμβατικούς δρόμους για την επίτευξη της αλλαγής. Για να κατανοήσουμε καλύτερα την καινοτομία από τους πολίτες, αξίζει να ανατρέξουμε στην ιστορία των κοινωνικών κινημάτων. Από τις δυτικές κοινωνίες έως τον Παγκόσμιο Νότο, πρωτοβουλίες που καθοδηγούνται από ανθρώπους, ακτιβιστές κοινοτικών ομάδων και υπο-εκπροσωπούμενων ομάδων, προσπαθούν να βρουν λύσεις που αποζητούν τη βιώσιμη ανάπτυξη (Smith et al., 2017).

Η καινοτομία από πολίτες, η οποία ενισχύεται από τη συλλογική δέσμευση και ανάληψη δράσης, διαφέρει από τις επίσημα οργανωμένες πολιτικές καινοτομίας, καθώς οι συμμετέχοντες στοχεύουν στη δημιουργία γνώσης που βασίζεται στην κοινότητα και την εμπειρία και είναι χρονικά και κοινωνικά τοποθετημένη. Αυτά τα χαρακτηριστικά καθιστούν την καινοτομία από πολίτες τόσο πολύτιμη, καθώς αμφισβητεί τις καθιερωμένες ιδέες, μεθοδολογίες και πλαίσια και χρησιμοποιεί δημιουργικές λύσεις που προκύπτουν από τους ανθρώπους για τους ανθρώπους. Σύμφωνα με τους Smith κ.ά. (2017) “[…]η καινοτομία από πολίτες είναι κάτι που αξίζει να προωθηθεί και να υποστηριχθεί, επειδή είναι μια δραστηριότητα ανοιχτή στον πειραματισμό για την κοινωνική αλλαγή”.

Παρά τη σύνδεσή του με τα κοινωνικά κινήματα, χρειάστηκε να περάσουν πάνω από δύο δεκαετίες για να καταγραφεί ο όρος “καινοτομία από πολίτες” στη βιβλιογραφία (Hossain, 2018). Όπως εύγλωττα παρουσιάζει ο Hossain (2018), η καινοτομία από πολίτες παρατηρείται κυρίως σε πέντε σημαντικούς τομείς, και συγκεκριμένα: κοινοτική ενέργεια, κοινοτικό νόμισμα, συγκατοίκηση, γεωργία και βιολογικά τρόφιμα (Hossain, 2018).

Για να μάθετε περισσότερα σχετικά με την καινοτομία από πολίτες, μπορείτε να παρακολουθήσετε αυτό το 2λεπτο βίντεο από τον Adrian Smith, ο οποίος μας παρουσιάζει μερικές ιδέες σχετικά με την έννοια της καινοτομίας από πολίτες και τις αποχρώσεις της.

2.2 Μορφές ψηφιακά ενισχυμένης καινοτομίας από πολίτες

Η κοινωνία των πολιτών δημιουργεί έναν κυρίαρχο χώρο για την καινοτομία σε διάφορους, ενίοτε αόρατους, τομείς (Boni et al., 2019). Η ψηφιακή τεχνολογία προωθεί με αυτόν τον τρόπο έναν αυξανόμενο αριθμό δράσεων καινοτομίας από τη βάση. Συγκεκριμένα, η ψηφιακή καινοτομία από πολίτες (digital grassroots innovation) αποσκοπεί στην προώθηση της ενεργού συμμετοχής των πολιτών και της άμεσης συμμετοχής μέσω ψηφιακών μέσων. Οι ομάδες αυτές εφαρμόζουν ψηφιακά εργαλεία για να δημιουργήσουν νέες δυνατότητες που αναδιαμορφώνουν, επεκτείνουν και αναδημιουργούν τα καινοτόμα κοινωνικά όρια.

Χρησιμοποιώντας ενδεικτικά την κατηγοριοποίηση των Boni et al., (2019), αξίζει να αναφερθούν ορισμένοι διακριτοί τύποι:

Ανοιχτό υλικό: “Νοούνται ως έργα εμπνευσμένα από το κίνημα “κάνε το μόνος σου” (do-it-yourself) ή το κίνημα των κατασκευαστών (makers movement). Τα έργα αυτά καθιστούν διαθέσιμο το ψηφιακό υλικό για τους ανθρώπους ώστε να προσαρμόσουν ή να δημιουργήσουν τη δική τους ψηφιακή τεχνολογία” (Boni et al., 2019).
Ανοιχτά δεδομένα: Με απλά λόγια, τα ανοικτά δεδομένα αναφέρονται σε δεδομένα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν, να έχουν πρόσβαση και να διανεμηθούν από όλους. Στο πλαίσιο της ψηφιακής καινοτομίας από πολίτες, οι δραστηριότητες ανοικτών δεδομένων περιλαμβάνουν – μεταξύ άλλων – datathons και hackathons, όπου οι συμμετέχοντες, συνεργαζόμενοι χρησιμοποιώντας την επιστήμη των δεδομένων, την κωδικοποίηση και τον προγραμματισμό, μπορούν να δώσουν λύσεις σε συγκεκριμένες προκλήσεις.

Ανοιχτή γνώση: Τέτοια έργα απαιτούν τη συμμετοχή μεγάλων ομάδων ανθρώπων για την παραγωγή νέας γνώσης. Ενδεικτικά αναφέρουμε το crowdsourcing, το οποίο περιλαμβάνει τη συλλογή υπηρεσιών ή ιδεών από μια μεγάλη ομάδα ανθρώπων. Παρομοίως, η επιστήμη των πολιτών (Citizen Science, CS) περιλαμβάνει τη συμμετοχή των πολιτών στην παραγωγή επιστημονικής γνώσης.

2.3 Προκλήσεις και δυνατότητες

Οι δράσεις καινοτομίας από πολίτες προσφέρουν ευκαιρίες αλλά και ορισμένες προκλήσεις, ιδίως λόγω του ad hoc, αυτοοργανωμένου και αποκεντρωμένου χαρακτήρα τους (Hossain, 2018).

Εστιάζοντας στους παράγοντες επιτυχίας τους, θα μπορούσαμε να υποστηρίξουμε ότι:

Οι δράσεις της καινοτομίας από πολίτες επαινούνται για τη διάσταση της ενσωμάτωσης που εμπεριέχουν. Ειδικότερα, οι πρωτοβουλίες αυτές περιλαμβάνουν ένα ευρύ φάσμα φορέων, όπως πολίτες, τοπικές κοινότητες, ομάδες ακτιβιστών, ακαδημαϊκούς και κυβερνητικούς εκπροσώπους (Dana et al., 2021), προσεγγίζοντας έτσι ένα ευρύτερο κοινό πέρα από γεωγραφικούς, κοινωνικούς και πολιτικούς περιορισμούς. Ως εκ τούτου, συγκεντρώνουν μια μεγάλη δεξαμενή εμπειριών, γνώσεων και δεξιοτήτων επίλυσης προβλημάτων που συνδυαστικά μπορούν να επιφέρουν πραγματικό κοινωνικό μετασχηματισμό.
Οι πρωτοβουλίες καινοτομίας από πολίτες μπορούν να δημιουργήσουν λύσεις και να προσφέρουν νέες προσεγγίσεις σε προβλήματα που δεν μπορούσαν να επιλυθούν ή σε αναποτελεσματικά συστήματα, καθώς ο συμπεριληπτικός τους χαρακτήρας επιτρέπει την παρουσία γνώσεων που δεν έχουν προηγουμένως παρουσιαστεί σε συμβατικές δράσεις.
Προσφέρουν εσωτερικά και εξωτερικά οφέλη στους εμπλεκόμενους φορείς- ως εσωτερικά, εννοούμε “προσωπικά, κοινωνικά και περιβαλλοντικά οφέλη, όπως αυτοεκτίμηση και αυτοπεποίθηση, κατάρτιση και δεξιότητες, δημιουργία θέσεων εργασίας, βελτίωση της υγείας, κοινωνικό κεφάλαιο, μείωση της χρήσης αυτοκινήτων ή αύξηση της ανακύκλωσης” (Dana et al., 2021). Ως εξωγενή, αναφερόμαστε στη δημιουργία “ευκαιριών για περιθωριακές ομάδες να συμμετέχουν σε δραστηριότητες καινοτομίας, αποκτώντας και απολαμβάνοντας θετικά αποτελέσματα- και iii) θα πρέπει να οδηγεί σε προϊόντα/υπηρεσίες καλής ποιότητας και χαμηλού κόστους, προσιτά για χαμηλού εισοδήματος, περιθωριακές ομάδες”. (Dana et al., 2021).

Είναι αυτονόητο, ωστόσο, ότι οι δράσεις καινοτομίας από πολίτες συνεπάγονται επίσης προκλήσεις και εμπόδια στην επίτευξή τους. Λόγω του συνήθως τοπικού προσανατολισμού τους, συχνά αποτυγχάνουν να προσαρμοστούν σε μια διάσταση ευρείας κλίμακας (Smith et al., 2014). Επιπλέον, αν και οι δράσεις αυτές παρακολουθούν στενά τις κοινωνικές, πολιτικές, περιβαλλοντικές ή οικονομικές αδικίες, ο δομικός χαρακτήρας αυτών των αινιγματικών ζητημάτων περιορίζει το εύρος της επιρροής τους (Smith et al., 2014).

Παρά τις προκλήσεις αυτές, οι πρωτοβουλίες καινοτομίας δημιουργούν προστιθέμενη αξία και είναι υψίστης σημασίας για τη διεύρυνση της ενεργού συμμετοχής των πολιτών στις δημοκρατικές κοινωνίες.

2.4 Ενδυνάμωση της κοινότητας: η κοινωνική αξία της καινοτομίας από πολίτες

Η κινητοποίηση της συλλογικής γνώσης και η ανάληψη δράσης μέσω της καινοτομίας από πολίτες ενδυναμώνει θετικά τα άτομα και την κοινότητα. Έτσι, μπορούμε να συνοψίσουμε τα βασικά ενδυναμωτικά αποτελέσματα των δράσεων από τα κάτω ως εξής:

Κοινωνική ενσωμάτωση, αφού επιτρέπουν σε άτομα και ομάδες από διαφορετικές διαδρομές της ζωής να συναντηθούν και να αγκαλιαστούν στην αντιμετώπιση ενός κοινού αγώνα.
Παραγωγή γνώσης: απόρροια της πολυμορφίας εμπειριών που εμπλέκονται στις διάφορες ομάδες και τους ενδιαφερόμενους φορείς που συμμετέχουν στις δράσεις αυτές.
Θεσμική αλλαγή, δεδομένου ότι οι καινοτομίες αυτές μπορούν να επηρεάσουν και να πιέσουν τις κατάλληλες αρχές να δράσουν, να προσαρμοστούν και να αναδιαρθρωθούν στις κοινωνικές, πολιτικές και οικονομικές προκλήσεις, και
Υπερεθνικότητα: δεδομένου ότι οι πρωτοβουλίες από τα κάτω μπορούν να δημιουργήσουν θετικό και μακροχρόνιο αντίκτυπο σε άλλες ομάδες ανά τον κόσμο που αγωνίζονται για παρόμοιους σκοπούς.

Είναι ενδιαφέρον ότι οι πρωτοβουλίες καινοτομίας από πολίτες σε όλο τον κόσμο συμβάλλουν σε πιο βιώσιμες, και δημοκρατικές συμπεριληπτικές κοινωνίες. Ο αντίκτυπός τους στη συμμετοχή και τον ακτιβισμό των πολιτών είναι βαθύς, όπως μας πληροφορούν οι μελέτες περιπτώσεων και οι ιστορίες δράσεων κοινωνικής καινοτομίας.

Στην επόμενη ενότητα, θα επικεντρωθούμε στις πρωτοβουλίες των καινοτομιών από τους πολίτες για την υπεράσπιση της γλωσσικής ποικιλομορφίας.

Ενότητα 3: Καινοτομία από πολίτες για τη γλωσσική υπεράσπιση: παραδείγματα επιτυχημένων δράσεων!

Σε αυτή την τελευταία ενότητα, συνδυάζουμε τις έννοιες της “υπεράσπισης” και της “καινοτομίας από πολίτες” για να προσδιορίσουμε τις επιτυχημένες δράσεις που αναλαμβάνονται για τη γλωσσική υπεράσπιση. Ως εκ τούτου, στην ενότητα 3, παρουσιάζουμε την προσέγγισή μας για την καινοτομία από πολίτες ως μέσο εξυπηρέτησης ενός κοινωνικού σκοπού και ενδυνάμωσης των ατόμων και των κοινοτήτων που συμμετέχουν σε αυτόν. Για να πλαισιώσουμε καλύτερα την σκέψη μας για την καινοτομία από πολίτες για τη γλωσσική υπεράσπιση, παρουσιάζουμε μια σειρά επιτυχημένων πρωτοβουλιών υποβοηθούμενων από την ψηφιακή τεχνολογία.

Είστε έτοιμοι να μάθετε περισσότερα γι’ αυτό;

Ιστορικό υπόβαθρο

Παρά την αύξηση των πρωτοβουλιών καινοτομίας από πολίτες τα τελευταία χρόνια, δεν μπορούμε να ισχυριστούμε ότι όλες τους χρησιμεύουν πάντα ως μέσο ενδυνάμωσης και καθοδήγησης της κοινότητας. Αναγνωρίζοντας το γεγονός αυτό, εστιάζουμε την προσοχή μας μόνο σε εκείνες τις δράσεις που δημιουργούνται και υλοποιούνται από άτομα και κοινότητες με τρόπο εκ των κάτω προς τα πάνω, συμμετοχικό και ενδυναμωτικό. Σε αυτό το πλαίσιο, οι μελέτες σχετικά με την καινοτομία από πολίτες που καθοδηγείται από τους πολίτες για την εκμάθηση γλωσσών κατά τη διάρκεια του COVID-19, προσφέρουν ενδιαφέρουσες πληροφορίες σχετικά με τις δυνατότητες της καινοτομίας από πολίτες για την εμπλοκή των πολιτών σε περιόδους κρίσεων και τον αντίκτυπο της στη γλωσσολογία

Ειδικότερα, στην εργασία της με θέμα “Η εκμάθηση γλωσσών ως φορέας για έναν κοινωνικό σκοπό: παραδείγματα από την πανδημία του κοροναϊού”, η Ζούρου (2020) διερευνά και αναλύει τέσσερις τύπους Κοινωνικής Συμμετοχής μέσω της Τεχνολογίας (Technology-Mediated Social Participation, TMSP) που αποδίδονται στην έννοια της διαδικτυακής, λαϊκής, κοινοτικής καινοτομίας. Μεταξύ των δράσεων που παρουσιάζονται στην εργασία, διακρίνουμε την πρωτοβουλία βάσης “Covid19 Italia Help” που έχει ως στόχο τη συλλογή, την ανταλλαγή και την επαλήθευση πληροφοριών σχετικά με την πανδημία COVID-19 στην Ιταλία. Αυτή η δράση που βασίζεται εξ ολοκλήρου σε εθελοντές, στην ιταλική γλώσσα, περιλαμβάνει διάφορες μορφές καινοτομίας από πολίτες, από το civic hacking έως τη συγκέντρωση χρημάτων, αποτελώντας τη μοναδική εθνική μη αγγλική πρωτοβουλία αυτού του είδους (Zourou, 2020).

Πλαίσιο ανάλυσης

Εννοιολογικό πλαίσιο και ορισμός κριτηρίων

Βασιζόμενοι σε αυτή την κατανόηση της καινοτομίας, καθορίσαμε αρχικά το εννοιολογικό πλαίσιο που χρησίμευσε ως οδηγός στην έρευνα μας για την καινοτομία από πολίτες σε δράσεις γλωσσικής υπεράσπισης. Μέρος του εννοιολογικού πλαισίου ήταν ο προσδιορισμός των κριτηρίων επιλογής τα οποία βασίζονται σε μια ad-hoc τυπολογία τεσσάρων συνιστωσών, συγκεκριμένα:

Τυπολογία καινοτομίας από πολίτες

Παρά την πλούσια βιβλιογραφία για τις μορφές καινοτομίας από πολίτες, η ποικιλία των μέσων και των στόχων που συνδέονται με αυτές δεν οδήγησε στον προσδιορισμό μιας ολοκληρωμένης τυπολογίας των μορφών καινοτομίας από πολίτες. Για να συστηματοποιήσουμε τα παραδείγματα που συλλέξαμε, υιοθετήσαμε μια ad hoc τυπολογία που αντικατοπτρίζει βασικούς – αλλά όχι εξαντλητικούς – τύπους δράσεων καινοτομιών από πολίτες, δηλαδή hackathons, datathons, επιστήμη των πολιτών, makerspaces, crowdsourcing και DIY δράσεις.

Ψηφιακό εργαλείο

Σήμερα, η τεχνολογία διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στις δράσεις καινοτομίας από πολίτες. Λαμβάνοντας υπόψη τον πλούτο των διαθέσιμων ψηφιακών εργαλείων, στρέφουμε την προσοχή μας στα ψηφιακά μέσα που επιλέγουν οι χρήστες και οι κοινότητες, όπως οι εφαρμογές για κινητά, τα διαδικτυακά αποθετήρια, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, οι προηγμένες τεχνολογίες (τεχνητή νοημοσύνη κ.λπ.), οι πλατφόρμες ανάπτυξης λογισμικού

(github κ.λπ.).

Επικοινωνία και προβολή

Οι πιο επιτυχημένες δράσεις είναι εκείνες που μεγιστοποιούν την εμβέλειά τους μέσω μιας ισχυρής στρατηγικής επικοινωνίας. Για τους σκοπούς της έρευνάς μας, επικεντρωθήκαμε σε πρωτοβουλίες καινοτομίας από πολίτες που υπερασπίζονται αυτή την προσέγγιση.

Ο αντίκτυπος της πρωτοβουλίας καινοτομίας από πολίτες

Πόσοι άνθρωποι συμμετείχαν στη δράση; Πέτυχε το στόχο της; Για να περιορίσουμε τον αριθμό των πιθανών δράσεων, αναζητήσαμε πρωτοβουλίες που είχαν αντίκτυπο όσον αφορά τους ανθρώπους που συμμετείχαν σε αυτές και τους στόχους που επιτεύχθηκαν.

Η μέθοδος της έρευνας γραφείου Δημιουργήθηκε ένα κοινό έγγραφο word που περιείχε έναν πίνακα για να συγκεντρωθούν παραδείγματα δράσεων καινοτομίας από πολίτες για τη γλωσσική υπεράσπιση σύμφωνα με τα κριτήρια επιλογής. Το προσωπικό του Web2Learn συγκέντρωσε δεδομένα από την 1η Νοεμβρίου έως τις 2 Δεκεμβρίου 2023. Αφού προστέθηκαν όλες οι καταχωρήσεις, τις ελέγξαμε για να τις κατηγοριοποιήσουμε σε συγκεκριμένο τύπο με βάση τον σκοπό.

Μια τυπολογία ad hoc με βάση το σκοπό Για να συστηματοποιήσουμε τα παραδείγματα που συλλέξαμε, υιοθετήσαμε μια ad hoc τυπολογία που αντικατοπτρίζει τον σκοπό που εξυπηρετούν οι πρωτοβουλίες. Ειδικότερα, με βάση τους στόχους των δράσεων υπεράσπισης, προέκυψε η ακόλουθη τυπολογία:

Ευαισθητοποίηση: Μέσω της καινοτομικής δράσης τους από τους πολίτες, οι διοργανωτές και οι συμμετέχοντες στοχεύουν να ενημερώσουν το κοινό για την ανάγκη υπεράσπισης ενός γλωσσικού ζητήματος και να κινητοποιήσουν τη συλλογική υποστήριξη.
Επιρροή στην πολιτική: Οι δράσεις αυτές αποσκοπούν στην επίτευξη αλλαγών σε επίπεδο πολιτικής, εστιάζοντας έτσι στον μετασχηματισμό της πολιτικής και της λήψης αποφάσεων.
Δημιουργία ανοικτών και προσβάσιμων πόρων: Αρκετές δράσεις καινοτομίας από πολίτες επικεντρώνονται στη δημιουργία ψηφιακών πόρων που είναι προσβάσιμοι στο ευρύτερο κοινό και μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως μέσο γλωσσικής υπεράσπισης. Οι πόροι αυτοί περιλαμβάνουν, ενδεικτικά, εκπαιδευτικό υλικό, σύνολα δεδομένων πολυμέσων, ανοικτό λογισμικό κ.λπ.

Για την καλύτερη πλαισίωση των κριτηρίων επιλογής και της ad hoc τυπολογίας που αναπτύχθηκε, όλα αυτά απεικονίζονται παρακάτω.

#1 Η πρωτοβουλία ψηφιοποίησης γλωσσών

Σύνδεσμος: https://translationcommons.org/programs/language-digitization/

Γλώσσα: όλες οι γλώσσες

Μορφή καινοτομίας: Crowdsourcing

Τύπος σκοπού: Δημιουργία ανοικτών και προσβάσιμων πόρων

Ψηφιακό εργαλείο: επιγραμμικά αποθετήρια

Κατάσταση: Διαρκής

Περιγραφή: Η Πρωτοβουλία Ψηφιοποίησης Γλωσσών (Language Digitization Initiative, LDI) είναι μια κοινότητα εθελοντών χρηστών που στοχεύει στην προώθηση ψηφιοποιημένου περιεχομένου και πόρων σε όλες τις γλώσσες, μεταφράζοντας έτσι το σύνθημα “καμία γλώσσα δεν μένει πίσω” από τη θεωρία στην πράξη. Η πρωτοβουλία δημιουργήθηκε από τον Παγκόσμιο Συνασπισμό για τα Δικαιώματα των Γλωσσών (Global Coalition for Language Rights) – μια διεθνή ομάδα ατόμων και ιδρυμάτων που συνεργάζονται για την υπεράσπιση των γλωσσών και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η δράση της εκτείνεται διαδικτυακά από χρήστες σε όλο τον κόσμο, οι οποίοι αρκεί να συμπληρώσουν μια ειδική φόρμα για να εκδηλώσουν το ενδιαφέρον τους να συμμετάσχουν. Οι εθελοντές της έχουν εργαστεί συνεργατικά σε περισσότερα από εννέα έργα που είναι διαθέσιμα στον ιστότοπο της πρωτοβουλίας.

Τρόπος συμμετοχής: Online

Επικοινωνία και προβολή: Blog

Αντίκτυπος: Πάνω από 40 γλωσσικά εργαλεία, το πρόγραμμα Covid-19 για τη δημιουργία αφισών μεταφράστηκε σε περισσότερες από 350 γλώσσες.

#2 Η εφαρμογή γλώσσας Yugambeh

Σύνδεσμος: https://www.slq.qld.gov.au/blog/yugambeh-language-app-launch

Γλώσσα: Yugambeh

Μορφή καινοτομίας: Crowdsourcing

Τύπος σκοπού: Αύξηση της ευαισθητοποίησης

Ψηφιακό εργαλείο: εφαρμογή για κινητά

Κατάσταση: Ολοκληρώθηκε

Περιγραφή: Η κινητή εφαρμογή για τη γλώσσα Yugambeh ξεκίνησε το 2013 από το Μουσείο Yugambeh, το Κέντρο Έρευνας Γλώσσας και Κληρονομιάς, στην Αυστραλία, για τη διαφύλαξη της γλώσσας Yugambeh. Η εφαρμογή ήταν η πρώτη του είδους της για την οικογένεια των γλωσσών των Αβοριγίνων και κατέστη δυνατή χάρη στις λέξεις που συνέλεξε ο John Allen (Bulumm), ένας άνθρωπος του Yugambeh. Συνεργαζόμενος στενά με τις κοινότητες στο πεδίο, η εφαρμογή αυτή διασφαλίζει τον πλούτο της γλώσσας Yugambeh και χρησιμοποιείται επίσης για εκπαιδευτικούς σκοπούς και σκοπούς ευαισθητοποίησης. Τα μέλη της κοινότητας μπορούν να εμπλουτίσουν την εφαρμογή προσθέτοντας τις δικές τους καταχωρήσεις σε αυτήν.

Τρόπος συμμετοχής: Online

Επικοινωνία και προβολή: Blog

Αντίκτυπος: 8 γλώσσες των Αβοριγίνων εμφανίζονται τώρα στην εφαρμογή.

#3 Το λεξικό Barngarla

Σύνδεσμος: https://play.google.com/store/apps/details?id=org.regenr8.dictionary.barngarla&hl=en&gl=US

Γλώσσα: Barngarla

Μορφή καινοτομίας: Crowdsourcing

Τύπος σκοπού: Αύξηση της ευαισθητοποίησης

Ψηφιακό εργαλείο: εφαρμογή για κινητά

Κατάσταση: Ολοκληρώθηκε

Περιγραφή: Η γλώσσα Barngarla ήταν μία από τις γλώσσες των Αβοριγίνων που κινδύνευσε να εξαφανιστεί λόγω του αποικισμού. Χάρη στο έργο του Dr. Zuckermann, προέδρου Γλωσσολογίας και απειλούμενων γλωσσών στο Πανεπιστήμιο της Αδελαΐδας εκείνη την εποχή, ο οποίος συνεργάστηκε με τις κοινότητες επί τόπου, το κινητό λεξικό Barngarla ξεκίνησε το 2016. Το λεξικό ήταν το αποτέλεσμα της συλλογικής εργασίας μεταξύ του γλωσσολόγου και των κατοίκων της Barngarla, οι οποίοι πέτυχαν να σώσουν τη γλώσσα τους και ενδυναμώθηκαν για να συνεχίσουν να επεκτείνουν τη χρήση της στις νέες γενιές.

Τρόπος συμμετοχής: Online

Επικοινωνία και προβολή: Facebook

Αντίκτυπος: Η κοινότητα Barngarla συμμετείχε σε αυτή την πρωτοβουλία και ενισχύθηκε ώστε να διατηρήσει ζωντανή τη γλωσσική της κληρονομιά.

#4 Hackathon – ΤΠΕ για αυτόχθονες γλώσσες

Σύνδεσμος: https://icts-for-indigenous-languages.hackerearth.com/

Γλώσσα: Γλώσσες των αυτοχθόνων

Μορφή καινοτομίας: Hackathon

Τύπος σκοπού: Αύξηση της ευαισθητοποίησης

Ψηφιακό εργαλείο: προηγμένες τεχνολογίες

Κατάσταση: Ολοκληρώθηκε

Περιγραφή: Για να βοηθήσει στη διατήρηση, αναζωογόνηση και προώθηση των αυτόχθονων γλωσσών, το Φόρουμ της Παγκόσμιας Διάσκεψης Κορυφής για την Κοινωνία της Πληροφορίας (World Summit on the Information Society forum, WSIS), σε συνεργασία με άλλους ενδιαφερόμενους φορείς, όπως η UNESCO, διοργάνωσε έναν διαδικτυακό hackathon καλώντας τους χρήστες σε όλο τον κόσμο να αναπτύξουν καινοτόμες λύσεις. Ο hackathon πραγματοποιήθηκε από τις 18 Απριλίου έως τις 10 Μαΐου 2022 και οι συμμετέχοντες μπορούσαν να επιλέξουν να υποβάλουν τη λύση τους σε μία από τις τρεις διαθέσιμες κατηγορίες, δηλαδή “Γνώση”, “Ενδυνάμωση” και “Διατήρηση”.

Τρόπος συμμετοχής: Online

Επικοινωνία και προβολή: Facebook

Αντίκτυπος: 509 ομάδες συμμετείχαν σε αυτόν τον διαδικτυακό παγκόσμιο hackathon

#5 The Language Access Coalition of Canada (Συνασπισμός για τη γλωσσική πρόσβαση στον Καναδά)

Σύνδεσμος: https://www.languageadvocacyday.org/take-action

Γλώσσα: Γλώσσες των αυτοχθόνων

Μορφή καινοτομίας: Διάφορες

Τύπος σκοπού: Αύξηση της ευαισθητοποίησης Ψηφιακό εργαλείο: Διαδικτυακά αποθετήρια Κατάσταση: Διαρκής

Περιγραφή: Ο Συνασπισμός Γλωσσικής Πρόσβασης του Καναδά (Language Access Coalition of Canada, LACC) ιδρύθηκε το 2020 από μια ομάδα ατόμων και οργανώσεων στον Καναδά που εργάζονται άμεσα ή έμμεσα με γλωσσικές υπηρεσίες. Ο LACC υιοθετεί μια προσέγγιση βάσης και διατηρεί μια μεγάλη ομάδα εθελοντών, μελών της κοινότητας, υποστηρίζοντας τις δράσεις υπεράσπισης τους. Ενδεικτικά, το LACC διοργανώνει την Ημέρα Γλωσσικής Προάσπισης του Καναδά, ενώ παρέχει στους χρήστες την ευκαιρία να συμβάλουν (π.χ. συλλογή δεδομένων- πόροι- εθελοντισμός- εκδηλώσεις) σε πιο ισότιμη πρόσβαση και υπηρεσίες γλώσσας.

Τρόπος συμμετοχής: Online

Επικοινωνία και προβολή: Youtube; Twitter; Facebook; LinkedIn

Αντίκτυπος: >350 υποστηρικτές, 300 γλώσσες

Συνοψίζοντας

Αυτή η ενότητα επικεντρώθηκε σε δράσεις καινοτομίας από πολίτες για τη γλωσσική υπεράσπιση. Αναδεικνύοντας την κοινωνική αξία της ψηφιακά ενισχυμένης υπεράσπισης (ενότητα 1) και της καινοτομίας από πολίτες (ενότητα 2), είχε ως στόχο να αναδείξει τις δυνατότητες των δράσεων με γνώμονα την κοινότητα και τη διαμεσολάβηση της τεχνολογίας. Τέλος, η ενότητα 3 παρείχε λεπτομερές περίγραμμα της προσέγγισής μας και της έρευνας γραφείου σε δράσεις καινοτομίας από πολίτες για τη γλωσσική υπεράσπιση. Ως εκ τούτου, παρουσιάζουμε πέντε παραδείγματα επιτυχημένων δράσεων που βοηθούν τους

χρήστες να κατανοήσουν με πιο συγκεκριμένο τρόπο την αξία και τον αντίκτυπο της καινοτομίας από πολίτες για τη γλωσσική υπεράσπιση!

Κουίζ

References

Bochenek, L. M. (2019). What Is Advocacy and Why It Is Important? Advocacy and Organizational Engagement, 21–38. https://doi.org/10.1108/978-1-78973-437-920191003

Boni, A., López-Fogués, A., Fernández-Baldor, Á., Millan, G., & Belda-Miquel, S. (2019). Initiatives towards a participatory smart city. The role of digital grassroots innovations. Journal of Global Ethics, 15(2), 168–182. https://doi.org/10.1080/17449626.2019.1636115

Clark, C., Harrison, B., Miller, V., & Pettit, J. (2002). Overview–making change happen: advocacy and citizen participation. PLA Notes, 43, 4-8.

Dana, L. P., Gurău, C., Hoy, F., Ramadani, V., & Alexander, T. (2021). Success factors and challenges of grassroots innovations: Learning from failure. Technological Forecasting and Social Change, 164(March), 119600. https://doi.org/10.1016/j.techfore.2019.03.009

Figenschou, T. U., & Fredheim, N. A. (2020). Interest groups on social media: Four forms of networked advocacy. Journal of Public Affairs, 20(2), 1–8. https://doi.org/10.1002/pa.2012

Gladkikh, O. Advocacy & Citizen Engagement. Coady International Insti-286.

Hossain, M. (2018). Grassroots innovation: The state of the art and future perspectives. Technology in Society, 55, 63–69. https://doi.org/10.1016/j.techsoc.2018.06.008

Johansson, H., & Scaramuzzino, G. (2019). The logics of digital advocacy: Between acts of political influence and presence. New Media and Society, 21(7), 1528–1545. https://doi.org/10.1177/1461444818822488

Jol. (May 16, 2013). Yugambeh Language App Launch. State Library of Queensland. Accessed on December 8, 2023. https://www.slq.qld.gov.au/blog/yugambeh-language-app-launch

Longley, R. (2020, October 30). What is a grassroots movement? Definition and examples. ThoughtCo. https://www.thoughtco.com/grassroots-movement-definition-and-examples-5085222

Paul, S. (2021, October 6). Advocacy Strategies: Media and online campaigning.CSA. https://www.civilsocietyacademy.org/post/advocacy-strategies-media-and-online-campaigning

Roberts, N. (2004). Public deliberation in an age of direct citizen participation. American Review of Public Administration, 34(4), 315–353. https://doi.org/10.1177/0275074004269288

Sanfelici, M., & Bilotti, A. (2022). Teaching Social Advocacy in the Digital Era: an Experimental Project. Italian Journal of Sociology of Education, 14(1), 227–245. https://doi.org/10.14658/pupj-ijse-2022-1-13

Smith, A., Fressoli, M., & Thomas, H. (2014). Grassroots innovation movements: Challenges and contributions. Journal of Cleaner Production, 63, 114–124. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2012.12.025

Smith, A., Fressoli, M., Dinesh Abrol, Arond, E., & Ely, A. (2017). Grassroots innovation movements. Routledge.

Thackeray, R., & Hunter, M. A. (2010). Empowering youth: Use of technology in advocacy to affect social change. Journal of Computer-Mediated Communication, 15(4), 575–591. https://doi.org/10.1111/j.1083-6101.2009.01503.x

Walters, W., & Lüthi, B. (2016). The Politics of Cramped Space: Dilemmas of Action, Containment and Mobility. International Journal of Politics, Culture and Society, 29(4), 359–366. https://doi.org/10.1007/s10767-016-9237-3

Weinstock, M. (2015). Grassroots innovation. In Hospitals and Health Networks (Vol. 89, Issue 1).

What is advocacy?. Theirworld. (2022, August 4).https://theirworld.org/resources/what-is-advocacy/

World Summit on the Information Society Forum. (2022). Hackathon — ICTs for Indigenous Languages. WSIS Forum 2022. Accessed on December 8, 2023. https://www.itu.int/net4/wsis/forum/2022/Home/Hackathon

Zourou, K. (2020). Language learning as the agency for a social purpose: examples from the coronavirus pandemic, Alsic [online], Vol. 23, n° 1. Accessed on December 08 2023. http://journals.openedition.org/alsic/4880. DOI : https://doi.org/10.4000/alsic.4880